سنگ تراشی (حجاری) یکی از هنرهای محبوب و دوست داشتی است که از دیرباز در ایران وجود داشته و همچنان نیز رواج دارد و شما این محصولات را در صنایع دستی ارومیه می‌توانید ببینید.
. این هنر با استفاده از سنگ‌های مختلف طرح و اشکال زیبایی را رقم می‌زند که چشمان هر بیننده‌ای را خیره می‌کند.
در واقع هنر سنگ تراشی مربوط به چندین قرن گذشته است که سنگ جز اولین مواردی بود که در اختیار انسان از طریق طبیعت قرار گرفت و افراد به وسیله آن ابزارها، سرپناه، وسایل جنگ، شکار و...تهیه می‌کردند. امروزه از هنر سنگ تراشی برای مجسمه سازی، تزیین مساجد و مکان‌های مذهبی، ظروف سنگی، تابلوهای تزیینی با طرح‌های زیبا و برجسته و...استفاده می‌شود و یک زیبایی بی‌نظیر را به محیط می‌بخشد. در ادامه به بررسی کامل هنر سنگ تراشی خواهیم پرداخت این که چه تاریخچه‌ای دارد و برای چه اموری مورد استفاده قرار می‌گیرد با یک دیگر صحبت خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
سنگ تراشی چیست؟
همان طور که گفته شد هنر سنگ تراشی هنری است که با استفاده از ابزار و لوازم مختلف طرح‌های زیبایی را بر روی سنگ‌ها پدید می‌آرود. برای تراشیدن سنگ روش‌های مختلفی وجود دارد برای مثال سائیدن سنگ بر روی سنگ دیگر است که باعث پایین رفتن و شکل گیری تکه سنگ مد نظر می‌شود. قسمت سخت سنگ تراشی شکل‌دهی اولیه به سنگ است. پس از آن که شکل دهی به سنگ انجام شد نوبت به تزئینات و ریزه کاری‌های آن می‌رسد. خرید صنایع دستی از آرانیک شما را با دنیای بی نظیری از صنایع دستی آشنا می‌کند.
تاریخچه سنگ تراشی
همان طور که در ابتدا نیز گفتیم، هنر سنگ تراشی به دوران انسان‌های اولیه باز می‌گردد. در آن زمان افراد به وسیله سنگ‌های موجود در طبیعت برای خود ظروف، وسایل جنگ و شکار و حتی خانه‌های سنگی درست می‌کردند. این امر با توجه به نشانه‌های به جا مانده از آن دوران، نسل به نسل حالت پیشرفته تری به خود گرفته و در عصر امروزی نیز در اشکال تزیینی مختلف به مصرف می‌رسد. یکی از مشهورترین نمونه‌های سنگ تراشی در ایران بنای عظیم تخت جمشید است. این مکان دارای تالارها و ستون‌های متعددی است که در آن شما می‌توانید طرح‌های پیکر تراشی و حتی مجسمه سازی را نیز مشاهده کنید. برجسته سازیی‌ها و اشکال حکاکی شده بر روی دیوارهای تخت جمشید یک نمونه از فعالیت‌های گذشتگان برای زیباسازی محیط است.
ابزارهای مورد نیاز برای حجاری
در گذشته سنگ تراشی بسیار سخت و مشقت بار بود. در واقع با سائیدن سنگ‌ها به یکدیگر و یا با استفاده از چکش و میخ فرایند سنگ تراشی را انجام می‌دادند اما امروزه با پیشرفت علم و ظهور تکنولوژی ابزار جدیدی برای این حرفه تولید شده است تا کار حجارها را راحت تر کند. اقلامی مانند:
· انواع چکش (از جنس فولاد)
· انواع قلم‌ها (شامل قلم شانه، قلم نوک تیز، قلم درشت و..)
· پتک
· سوهان
· سنباده (برای صیقل دهی)
نمونه‌ای از این ابزار جدید هستند که کار به وسیله آن‌ها خیلی راحت‌تر و سریع‌تر انجام می‌شود. علاوه بر افزایش راحتی و سرعت کار این فعالیت‌ها، با استفاده از خط کش، گونیا و سایر ابزارهای اندازه گیری، محصولات تولید شده در اندازه‌ها و مقیاس‌های دقیق تری ارائه می‌شوند.
امروزه از تراش سنگ برای جواهر سازی، از برش سنگ برای معرق و از خراش سنگ برای حکاکی استفاده می‌شود که هر یک از این‌ها دارای ابزار و وسایل مورد نیاز خود است.
کاربرد هنر سنگ تراشی
هنر سنگ تراشی در صنایع مختلف کاربرد دارد و بسته به نیاز در حالت‌های مختلفی حجاری می‌شود. هنر حجاری در شهرهای مختلف به خصوص قم و مشهد به صورت حرفه‌ای انجام می‌شود در واقع از استخراج سنگ گرفته تا سنگ تراشی و حکاکی توسط خود مردمان این شهر به صورت تخصصی انجام می‌شود.
محصولات حجاری تولید شده در هر شهر دارای شباهت‌ها و تفاوت‌هایی با سایر محصولات شهرهای دیگر است برای مثال محصولات حجاری شهر قم به رنگ سفید هستند اما حجارهای مشهد محصولات حجاری خود را در رنگ‌های قرمز، سیاه، زرد در جنس‌های سنگی مختلف به بازار معرفی می‌کند. در ادامه به بررسی کاربرد سنگ تراشی در زندگی روزمره می‌پردازیم.
ظروف سنگی
ظروف سنگی از گذشته مورد استفاده قرار می‌گرفته و امروزه نیز کاربردهای مخصوص به خود را در زندگی افراد دارد. برای مثال هاون سنگی قدیمی و یا ظروف سنگی تزئینی یکی از رایج‌ترین کاربردهای محصولات سنگ تراشی است.
مجسمه‌ها و تابلوهای دکوری
امروزه در مکان‌های مجلل مانند تالارها شما می‌توانید انواع مجسمه‌های سنگ تراشی را مشاهده کنید. این مجسمه‌ها در ابعاد، رنگ‌ها و جنس‌های مختلف در بازار وجود دارند و افراد می‌توانند طبق سلیقه خود از آن استفاده کنند. پیکر تلاشی در حوزه مجسمه سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد و طراح‌های حیوانات و انسان را بر روی پاره سنگ نمایان می‌کند. (طرح‌های تخت جمشید)
مورد بعدی تابلوهای سنگی است. این محصولات معمولا در خانه‌ها کاربرد دارد و می‌تواند یه تصویر برجسته و یا یک بیت شعر حکاکی شده باشد که در رنگ‌ها و ابعاد مختلفی در بازار یافت می‌شود. برای افزایش زیبایی این تابلوها معمولا سنگ‌های کار شده را در میان قاب عکس‌هایی با حاشیه چوبی نصب می‌کنند تا زیبایی آن دو چندان شود.
سنگ آرامگاه
حتما شما برای یک بار سری به آرامگاه‌های مختلف زده‌اید و شاهد حکاکی‌های مختلف بر روی سنگ مزار افراد مختلف شده‌اید. این حکاکی‌ها شامل مشخصات افراد و طرح‌های ساده در اطراف سنگ است. این سنگ ها معمولا در رنگ های مشکی و طوسی انتخاب شده و حکاکی های روی آن نیز به صورت خط نستعلیق انجام می‌شود.
جواهرات
گوهرتراشی نمونه از سنگ تراشی است که در ساخت جواهرات و زیورآلات مورد استفاده قرار می‌گیرد. این حجاری بر روی سنگ‌های قیمتی انجام شده و به طبع دارای ظرافت کار بیشتری نسبت به سایر سنگ تراشی‌های عادی می‌طلبد. طرح‌های این حکاکی‌ها معمولا به صورت طرح‌های ساده و زیبا و یا متن‌های کوتاه و کلمه‌های خاص است و هر کدام از این موارد طرفداران خاص خود را دارند. البته سنگ تراشی و حکاکی فقط بر روی سنگ‌های قیمتی انجام نشده و بر روی فلزات مختلفی نیز می‌توان حکاکی‌های مختلفی انجام داد. نگین تراشی نیز نوع دیگری از حجاری است که در حکاکی آیات قرآن و اسامی متبرکه از آن استفاده می‌شود.
استفاده از روش‌های تلفیقی سنگ تراشی
اگر برای سنگ تراشی بر روی یک محصول از دو یا چند روش سنگ تراشی استفاده شود به آن روش تلفیقی می‌گویند. برای مثال اگر روش برش سنگ در کنار حکاکی قرار بگیرید محصولی که حاصل می‌شود، یک محصول تلفیقی است. در بیشتر محصولات حجاری نیز از همین روش برای تولیدات محصولات استفاده شده است. شما انگشتری را در نظربگیرید که روی آن کلمه الله حکاکی شده است در واقع شما شاهده قرار گرفتن دو عمل برش سنگ و حکاکی در کنار هم هستید.
سخن آخر
صنایع دستی در ایران هنوز جایگاه و محبوبیت خود را در جامعه حفظ کرده و همچنان نیز از فروش بالا و مناسبی برخوردار است. صنایع سنگ تراشی نیز به نوبه خود سهم بسیار زیادی در محبوبیت صنایع دستی دارد و افراد زیادی همچنان از این هنر باستانی برای دیزاین مکان‌های مختلف اعم از دفتر کار، تالارها، منازل، کتابخانه‌ها و...مورد استفاده می‌کنند، سعی کنید حتما از فروشگاه‌ها و سایت‌های معتبر برای خرید این صنایع دستی اقدام کنید تا خیالتان از بابت کیفیت کالا راحت باشد.
دیدگاه شما