آیا چشم زخم وجود دارد؟

بسیاری از مردم معتقدند که در بعضی از چشم ها اثر مخصوصی است که وقتی از روی اعجاب به چیزی بنگرد، ممکن است آن را از بین ببرند یا در هم بشکنند، و انسان را بیمار یا دیوانه کنند.

نیروی مغناطیسی خاصی در بعضی از چشم ها نهفته شده است که با تمرین و ممارست نیز می توان آن را پرورش داد.این عقیده امری غیر قابل باور نیست و برخی از روایت ها به صحت آن اشاره دارند . در این بخش از نمناک به برخی روایت ها برای دفع چشم زخم اشاره می کنیم.

آیا چشم زخم وجود دارد؟

چشم زخم در قرآن:

به مسأله وجود سحر و تعلیم آن به کمک دو فرشته الهی به نام هاروت و ماروت در داستانی در سوره بقره اشاره شده است . آنچه از تحلیل این داستان در می یابیم این است که سحر و جادو قابل تعلیم و آموزش است و کارکردهای بسیاری دارد و می تواند مثبت و یا منفی باشد.

انسان از توانایی خاص و خارق العاده ای برخوردار است که موجبات تصرفات فرامادی و فرا طبیعی را فراهم می آورد و این توانایی را دارد که ابزارهای مادی را در امور فرامادی به کار گیرد و همچنین او می تواند از امور مادی مانند چشم برای امری معنوی مانند محبت و دشمنی بهره ببرد.

در داستان سحر جادوگران مصری و مبارزه ایشان با حضرت موسی(علیه السلام) این نکته را در می یابیم که سحر می تواند در چشم و تصرف در آن باشد یعنی ساحران فرعونی در چشم بنی اسرائیل نفوذ کرده و موجب وحشت ایشان می شدند یعنی شخص می تواند در چشم شخص با اعمالی تصرف کند و تأثیرات آن را در جان و روحش ببیند.

بنابراین با حرکت طناب ها و ریسمان ها در چشمان مردمان تصرف شده و در جان ایشان وحشت و ترس افکنده می شود. (اعراف آیه 116)

کافران مکه که معجزات پیامبر(صلی الله علیه وآله) را دیدند ادعا می کردند که پیامبر با سحر و جادو چشمان ایشان تصرف کرده تا نتوانند حقیقت و واقعیت را از خیال تشخیص دهند.

به هر حال شکی نیست که چشم زخم:

تصرفات چشم یکی از اقسام سحر و جادو است که اگر آسیب زا و زیان بار باشد از آن به چشم زخم یاد می شود. چشم زخم به معنای آسیبی است که چشم بد به کسی بزند. (فرهنگ فارسی ج1ص1290)

مهم ترین آیه که درباره چشم زخم بدان اشاره می شود آیه 51 و 52 سوره قلم ( و ان یکاد) است که درباره پیامبر گرامی(صلی الله علیه وآله) آمده است که خداوند در این دو آیه می فرماید:و آنان که کافر شدند چون قرآن را شنیدند چیزی نمانده بود که تو را چشم بزنند و می گفتند او واقعاً دیوانه ای است. حال آنکه [قرآن] جز تذکری برای جهانیان نیست. 

از این آیه برخی افراد به معنای چشم زخم برداشت نمودند . اما برخی دیگر آن را کنایه ای از شدت خشم می دانند و برخی نیز گفته اند که این آیه بر تضاد رفتاری کفار دلالت دارد، یعنی وقتی که قرآن برای آن ها خوانده می شود با چشم های خود به اعجاز نگاه می کنند و مجذوب آن می شوند و پشت سر پیامبر می گویند که پیامبر مجنون است.

صحبت از چشم زخم در وان یکاد 

چشم زخم امری پذیرفته شده در بینش و نگرش قرآنی است و در آیه 67 سوره یوسف به حقانیت چشم زخم اشاره دارد :در این آیه حضرت یعقوب(علیه السلام) به فرزندان خویش فرمان می دهد برای در امان ماندن از چشم زخم مردم مصر که هنگام ورود به مصر از دروازه های متعدد وارد شوند و از یک دروازه شهر وارد آن نشوند زیرا فرزندان او افرادی زیبا و تنومند و جوان بودند.

حضرت یعقوب(علیه السلام) عقیده داشتند که قدرت انسان های دارای چشم زخم به گونه ای است که او نمی تواند جلوی آن ها را بگیرد مگر آن که اراده الهی باعث شود که چشم زخم مردم در ایشان اثر نگذارد.(یوسف/67)

مهم ترین آیه درباره چشم زخم

در آیه 51 سوره قلم آمده که کافران در تلاش بودند چشم زخمی به پیامبر(صلی الله علیه وآله) برسانندو آن حضرت را بکشند و یا دعوتش را به تعطیلی بکشانندبه همین خاطر از ساحران و جادوگران برای انجام این کار کمک گرفتند. از این رو خداوند می فرماید:و ان یکاد الذین کفروا لیزلقونک بابصارهم لما سمعواالذکر و یقولون انه لمجنون.

به کارگیری سحر و جادو و چشم زخم به این دلیل بود که آنها با شنیدن قرآن و آیات شگفت انگیز آن ، پیامبر را مجنون و جن زده می دانستند. آنها قرآن را کلام آدمی نمی دانستند و می پنداشتند که کلام جنیان است که پیامبر را به بند کشیده و از زبان او سخن می گویند. به همین خاطر برای از بین بردن جن تسخیر کننده در صدد بودند که سحر و چشم زخم به کارگیرند و او را بکشند .

واژه زلق در لسان العرب به معنای لغزیدن است و زلق بابصار و لغزیدن به چشم یعنی این که تو را با چشمانشان آزار رسانند و تو را از مقامی که داری بلغزانند.(لسان العرب ج6ص70) آیات قرآن به گونه ای است که کافران را شگفت زده کرده بود و بهترین سخنوران و شاعران نیز نمی توانستند کلامی مانند آن بیاورند.

دلیل علمی چشم زخم

دانشمندان عقیده دارند برخی چشم ها از یک نیروی مغناطیسی خاصی برخوردارند که می تواند مثل اشعه لیزر عمل کند. همچنین در برخی اعضای بدن نیروهای فوق العاده ای هست که تأثیراتی اعمال می کند.

چشم زخم از نظر علمی ثابت شده است؟

چشم زخم در روایات

برخی روایات مسئله چشم زخم را مورد اشاره قرار داده اند و در روایات واژه هایی مثل رقی به معنای تعویذ و نوشتن دعاهایی برای چشم زخم وجود دارد. واژه حرز که هر معصومی برای خود حرز دارد.

برای رفع چشم زخم از امام حسن و حسین (ع ) پیامبر(صلی الله علیه وآله) دعایی نوشته بود و که همین دعا را برای دفع شر چشم حضرت ابراهیم برای حضرت اسماعیل نیز نوشته بود.

در نهج البلاغه آمده است که العین حق والرقی حق چشم زخم حق است و توسل به دعا برای دفع آن نیز حق است.

از پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله) نقل شده است که حضرت(ص) فرمودند:«چشم زخم انسان(صحیح و سالم) را داخل قبر می کند و شتر را به دیگ می فرستد»

همچنین در روایت دیگری آمده است که روزی جبرئیل(علیه السلام) بر پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله) نازل شد و حضرت را اندوهگین مشاهده کرد؛ وقتی علت را سؤال کرد، پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله) فرمود:«ناراحتی ام به دلیل آن است که امام حسن و امام حسین(علیهماالسلام) را چشم زدند. جبرئیل(علیه السلام) عرض کرد:«ای محمد! چشم زخم واقعیت دارد؛ پس آنها را با این جملات تعویذ بفرما».

عجیب تر آنکه صفوان جمّال از امام جعفر صادق(علیه السلام) نقل کرده که حضرت(ع) فرمود:«اگر قبرستان ها شناخته شوند و حقایق آشکار گردد، خواهید دید که اکثر مردگان با چشم زخم از بین رفته اند؛ زیرا که چشم زخم حقیقت دارد».

نقل است «اسماء بنت عمیس» همسر جعفر بن ابیطالب، محضر پیامبر(ص) آمد و عرض کرد:من از بابت فرزندان جعفر نگرانم و می ترسم چشم بخورند (چون فرزندانش خوب و خوش بیان بودند چنان که عبدالله بن جعفر خبیر و مدیر بوده است)، آیا اجازه می دهید دعایی همراه آنها کنم؟؛ پیامبر(ص) در پاسخ اش فرمودند:ایرادی ندارد.

نقل است امیرالمومنین(ع) امام حسن و امام حسین علیهماالسلام را کنار هم قرار می دادند و دعایی را نوشته و همراه شان می کردند، که به این شرح است:«أُعِیذُکُما بِکَلِماتِ التّامَّةِ وَ أَسْماءِ اللّهِ الْحُسْنَی کُلِّها عامَّةً، مِنْ شَرِّ السّامَّةِ وَ الْهامَّةِ، وَ مِنْ شَرِّ کُلِّ عَیْن لامَّة، وَ مِنْ شَرِّ حاسِد إِذا حَسَدَ؛ شما را به تمام کلمات و اسماء حسنای خداوند، از شرّ مرگ، حیوانات موذی، و هر چشم بد، و حسود، آنگاه که حسد ورزد می سپارم».

باور چشم زخم در ادیان دیگر

پیروان دیگر ادیان علاوه بر اسلام، مسئله چشم زخم را باور دارند . یهودیان نیز چشم زخم را باور داشتند و 99 درصد از مرگ ها را ناشی از چشم زخم می دانستند.

اعراب نیز در دوران جاهلیت، چشم زخم را در اثر چشم آدمی نمی دانستند و نتیجه نگاه برخی حیوانات می پنداشتند و برای دفع چشم زخم، هنگامی که تعداد شتران کسی به 1000 می رسید، یک چشم بهترین شتر خود را کور می کردند.

دفع چشم زخم در اعراب

دستوراتی برای رفع چشم زخم

خواندن سوره ناس و فلق ساده ترین دستور برای رفع چشم زخم است و پیغمبر(صلی الله علیه وآله) به عنوان تعویذ این سوره ها را برای امام حسن و امام حسین می خواندند.

یکی دیگر از شیوه های پیشگیری و درمان خواندن سوره معوذتین به ویژه سوره فلق است. 

امام صادق(علیه السلام) فرمود است :اگر کسی از شما چیزی از برادرش او را متعجب ساخت سه بار بگویید:ماشاء الله لا حول و لا قوة الا بالله العلی العظیم. در برخی روایات گفته می شود که تکبیر بگویید تا تأثیر چشم زخم از بین برود.

از روش هایی که در قرآن به آن اشاره شده است ظاهر نشدن در برابر شور چشمان و کسانی است که دارای این قدرت هستند.

آیه من شر حاسد اذا حسد، شامل عائن یعنی کسی که با چشم آسیب می رساند نیز می شود؛ زیرا چشم زخم از حسادت نفسانی برمی خیزدیعنی هرگاه کسی در دیگری نعمتی مشاهده کرد از روی حسادت و با شور چشمی می کوشد تا آن نعمت از او سلب شود .

کارهای خرافی برای دفع چشم زخم

در روایات برای دفع چشم زخم اسفند دود کردن و استفاده از مهره های آبی نقل نشده است و اینگونه کارها ریشه خرافی دارند و هیچ رابطه ای بین عدد 13 و نحوست و هیچ ارتباطی بین شکستن تخم مرغ با دفع چشم زخم نیست. دعا برای دفع چشم زخم تاثیر دارد اما باز کردن دکانی برای نوشتن دعا و ادعای دعانویسی گناه محسوب شده و قابل قبول نیست.